بیان مسئله: براساس سازمان بهداشت جهانی(WHO-2021)، ناباروری به عدم امکان باردار شدن، پس از یکسال تلاش زوجین بدون استفاده از وسایل پیشگیری از باروری، اطلاق میگردد. ۳۰ درصد علت ناباروری مربوط به مردان،۳۰درصد مربوط به خانم ها،۱۰درصد بصورت مشترک بین زوجین، ۲۵درصد علت ناباروری ناشناخته و ۵ درصد آن مربوط به فاکتور های دیگری میباشد.
اولین قدم جهت درمان زوجین نابارور، آنالیز مایع منی یا نمونه اسپرمی انزالی آقایان می باشد. براساس کتابچه” آنچه زوجین در رابطه با اسپرموگرام باید بدانند” (نویسنده: دکتر محمد حسین نصراصفهانی) که بر پایه سازمان بهداشت جهانی است، یکسری فاکتورها و پارامترهای میکروسکوپی و ماکروسکوپی در نمونه اسپرمی آقایان مورد بررسی و ارزیابی قرار میگیرد. براساس WHO، برای پارامترهای اصلی مانند تعداد اسپرم، غلظت اسپرم، تحرک کل اسپرم، تحرک پیشرونده اسپرم، بی تحرکی، حجم نمونه و مورفولوژی غیر طبیعی اسپرم حد آستانه هایی تعریف شده است که در صورتی که این پارامترها در محدوده این حدآستانه ها نباشد، نمونه از نظر آن پارامتر یا پارامترها غیرطبیعی تلقی میگردد. با این وجود، برخی از افراد دارای نمونه اسپرمی طبیعی براساس معیارهای WHO هستند ولی هنوز علت ناباروری آنها ناشناخته است.
از طرفی، افزایش سن مردان هم می تواند یک احتمال ناباروری به دلیل کاهش کیفیت اسپرمی با بالا رفتن سن مردان باشد.
در طی دهه های اخیر، برخی آزمایشگاه ها معتقدند که بررسی سلامت DNA یا ژنوم آنها هم ارزش بسزایی در درمان این افراد نابارور میتواند داشته باشد. افزایش سطح آسیب DNA اسپرم علاوه بر آنکه می تواند نتایج درمانی زوجین نابارور از جمله لقاح، کیفیت جنین، حاملگی، و لانه گزینی را تحت تاثیر قرار دهد، می تواند بر روی سلامت نسل بعد هم تاثیر منفی داشته باشد. حال اگر این آسیب با افزایش سن پدر هم همراه باشد، نتیجه درمانی بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرد. بعلاوه، گزارشات متعددی صورت گرفته که افزایش آسیب DNA اسپرم با افزایش میزان سقط ارتباط دارد.
تست های متعددی جهت ارزیابی آسیب DNA اسپرم وجود دارد که مهمترین آنها تست TUNEL و SCSA (DFI وHDS) است.
هدف اصلی: پیشگوئی میزان آسیب DNA اسپرم با استفاده از آنالیز ترکیبی یا مستقل پارامترهای اسپرمی (تعداد اسپرم، غلظت، تحرک و مورفولوژی) و یا سن مردان.
تعداد داده: به تقریب بین 6000 تا 7000 نمونه اسپرمی از مردان نابارور
کدامیک از پارامترهای آنالیز اسپرمی و یا سن مردان که در فایل Excel این داده های مردان نابارور قرار داده شده است و بشرح زیر می باشد، بصورت مستقل و یا ترکیبی می تواند نتایج بررسی فراگمنتاسیون یا اسیب DNA اسپرم که در سه ردیف تحت عناوین زیر است را پیشگوئی کند؟
عناوین پارامترهای آنالیز اسپرمی و سن مردان در فایل Excel داده هایی که در اختیار قرار داده می شود عبارتند از:
نکته1: Sperm count از حاصلضرب Semen volume در Sperm concentration می باشد.
نکته 2: Sperm total motility حاصلجمع دو ستون Sperm progressive motility + Sperm non-progressive motility می باشد.
نکته 3: برای بررسی شکل ظاهری اسپرم یا مورفولوژی اسپرم، ما در فایل Excel نتایج مورفولوژی غیر طبیعی اسپرم برای هر شخص را گزارش کردیم. در برخی مطالعات نتایج مورفولوژی طبیعی اسپرم را گزارش می کنند.
نکته دیگری که شاید برای آنالیزها نیاز باشد بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی (2021) حد آستانه پارامترهای اسپرمی به شرح زیر تعریف شده است:
%Sperm DNA fragmentation (TUNEL assay) |
%Sperm DNA fragmentation (SCSA assay) |
% High DNA stainability (HDS) |
Male age (year) |
Semen volume (ml) |
Sperm count (million/ejaculate) |
Sperm concentration (million/ml) |
Sperm total motility (%) |
Sperm progressive motility (%) |
Sperm non-progressive motility (%) |
Immotile sperm (%) |
Sperm abnormal morphology (%) |